Wat zijn de nadelen van een warmtepomp?

Warmtepompen (WP) worden steeds populairder. Dat betekent echter niet dat ze altijd en overal de ideale oplossing bieden! Het systeem heeft inderdaad ook een aantal nadelen. Maar wegen die ook op tegen de voordelen? Ontdek het zelf aan de hand van enkele 'waar of niet waar-stellingen'.

De installatie van een warmtepomp is duur

WAAR. Aanzienlijk duurder dan een gasinstallatie. In tegenstelling tot een gasketel kunt u voor een warmtepomp premies aanvragen om uw aankoopfactuur te verlagen. Maar zelfs met deze premies blijft een warmtepomp minstens 20 % duurder.

Een warmtepomp heeft dan weer lage werkingskosten waardoor het systeem zichzelf terugbetaalt tijdens zijn levensduur. Vooral in combinatie met zonnepanelen. Op het moment van de investering zit u weliswaar met een gepeperde rekening.

Een WP is niet geschikt voor alle woningtypes

WAAR. Hebt u een slecht geïsoleerde woning en een beperkt budget? Stel de installatie van een warmtepomp voorlopig uit en begin alvast uw huis te isoleren. Door het lagere energieverbruik haalt u een hoger rendement uit uw bestaande verwarmingssysteem. En met die besparingen bouwt u een reserve op voor de financiering van uw toekomstige warmtepompinstallatie.

Een WP is duurder omdat elektriciteit duurder is dan gas

NIET WAAR. Elektriciteit is inderdaad duurder (zo'n € 0,25/kWh) dan gas (zowat € 0,06/kWh). Maar dit verschil wordt tenietgedaan door het rendement van een warmtepomp. Dat is immers 3 maal hoger dan dat van een gasinstallatie:

wanneer een boiler - met een rendement van 95 % - 1 kWh gas verbruikt, dan levert hij ongeveer 0,95 kWh warmte.
wanneer een warmtepomp 1 kWh elektriciteit verbruikt, dan levert hij ongeveer 3 kWh warmte (of minder bij koud weer).

Vanwaar dat verschil? Een warmtepomp onttrekt gratis warmte van de zon aan de omgeving (water, lucht, bodem). Het systeem verbruikt dus 3 keer minder energie dan een gasinstallatie om dezelfde hoeveelheid warmte te produceren.

Een WP verbruikt meer 'grijze' (verborgen) energie

WAAR en NIET WAAR. Om de elektriciteit te produceren die nodig is voor een warmtepomp verbruiken de thermische centrales ongeveer 2,5 tot 3 maal de hoeveelheid primaire fossiele energie (gas, olie, steenkool). Mochten we enkel hiermee rekening houden, dan zou elektriciteit uiteindelijk vervuilender zijn dan gas of olie.

Maar er is dubbel goed nieuws:

steeds meer elektriciteit wordt opgewekt met zonne-energie, windenergie en andere hernieuwbare energiebronnen, maar ook met kernenergie, die geen CO₂ uitstoot.
een warmtepomp verbruikt in principe ongeveer 3 keer minder energie om dezelfde hoeveelheid warmte te produceren als een verwarmingsketel. Dit compenseert in zekere mate de energie uit fossiele brandstoffen die wordt gebruikt om stroom op te wekken.

Met enkele eenvoudige tips kunt u het stroomverbruik van uw warmtepomp ook beperken.

Bij koud weer daalt het rendement van een WP

WAAR. Het is meer bepaald de 'prestatiecoëfficiënt' die afneemt. Die bedraagt gemiddeld 3: 1 kWh verbruikte elektriciteit voor 3 kWh geproduceerde warmte.
Hoe kouder het is, hoe harder de warmtepomp moet werken, en dus meer zal verbruiken om alsnog warmte te halen uit een steeds koudere bron. Dat is een natuurkundige wetmatigheid.

Bij een buitentemperatuur tussen +2 °C en -7 °C zal het stroomverbruik verdubbelen.
Onder -20 °C werkt een warmtepomp met luchtwisselaar (lucht/water of lucht/lucht) niet meer, omdat het daarin aanwezige koelmiddel niet meer kan verdampen. Daarom zijn warmtepompen uitgerust met een elektrische hulpweerstand die het overneemt wanneer de installatie er niet in slaagt voldoende externe warmte aan de omgeving te onttrekken.

Dit probleem is echter relatief:

in België bedraagt de gemiddelde jaartemperatuur 9,8 °C (7,5 °C in de Hoge Venen en 11 °C in de Kempen). Warmtepompen werken dus gedurende een zeer groot deel van het jaar onder optimale omstandigheden.
afhankelijk van de regio komen minima tussen -10 en -15 °C slechts 2 tot 12 dagen per jaar voor. In gebieden met een gematigd zeeklimaat - zoals onze contreien - zijn perioden van extreme koude uitzonderlijk en zeer kort. In steden zijn ze nog zeldzamer.
om een minimum aan comfort te waarborgen in zeer koude perioden is een bijverwarming een optie. Een hout- of pelletkachel bijvoorbeeld kan ook een interessante aanvulling zijn in alle seizoenen.

Een WP verdubbelt mijn elektriciteitsrekening

Soms WAAR. Maar de gasrekening zal fors afnemen. Ook het onderhoud is minder duur. En wie zonnepanelen heeft, kan dit extra verbruik alvast gedeeltelijk compenseren.

Met een WP moet ik mijn radiatoren vervangen

WAAR, als u uw verwarmingsketel vervangt door een warmtepomp.

Een warmtepomp werkt namelijk op een lagere temperatuur (25-28 °C) in vergelijking met een gascondensatieketel (45-55 °C) en vereist grotere wisseloppervlakken.

Een traditionele verwarmingsketel vervangen door een warmtepomp op een bestaande centrale verwarming is daarom niet ideaal.

Een WP installeren bij renovatiewerken is niet mogelijk

NIET WAAR. In veel gevallen is dit haalbaar als de woning goed geïsoleerd en luchtdicht (met ventilatie!) is. Let wel: niet alle warmtepomptypes komen daarvoor in aanmerking.

Bij ingrijpende renovatiewerken kan vloer- of wandverwarming worden overwogen als ideale combinatie met een warmtepomp.

Een WP is niet mogelijk in een appartement

NIET WAAR. Toch houdt u best rekening met een aantal aandachtspunten om de geknipte oplossing te vinden ...

Een WP maakt veel lawaai

WAAR. Een installatie buitenshuis kan hinderlijk zijn voor u of uw buren. De installatie maakt evenveel lawaai als een buitenunit van een airconditioningsysteem.

Binnenshuis is dit niet het geval: een lucht/lucht-warmtepomp (die warme lucht de woning inblaast) zal niet meer geluidsoverlast veroorzaken dan een mechanisch ventilatiesysteem.